Kỹ thuật Bơm tinh trùng vào buồng tử cung (Intrauterine insemination – IUI) là phương pháp điều trị vô sinh phổ biến và đơn giản được nhiều bác sĩ lựa như là phương pháp đầu tiên cho nhiều cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn. Đây là phương pháp hiệu quả, chi phí thấp và ít can thiệp đối với bệnh nhân. Các phương pháp lọc rửa tinh trùng cho iui đóng vai trò rất quan trọng vào hiệu quả thành công của trị liệu. Hai kỹ thuật lọc rửa cơ bản thường được sử dụng cho IUI đó là: a) Bơi lên – Swim up; b) Ly tâm gradient tỷ trọng không liên tục.
Phương pháp “Bơi Lên – Swim Up”
Kỹ thuật này dựa chủ yếu vào sự di động của tinh trùng để giúp tách biệt và thu được tinh trùng vận động tốt ra khỏi các thành phần còn lại của tinh dịch như tinh tương, tế bào bạch cầu, tế bào biểu mô, tinh trùng chết, tinh trùng vận động kém… Phương pháp này chỉ phù hợp với những tinh dịch có tinh trùng vận động tốt, tinh trùng yếu quá sẽ không hiệu quả. Có hai cách thực hiện phương pháp này: 1 – Dùng trực tiếp tinh dịch sau khi ly giải, 2 – Rửa ly tâm lấy cặn tinh dịch rồi làm Swim up.
Quy trình Swim up tham khảo dùng trong lọc rửa tinh trùng cho IUI như sau:
- Cho toàn bộ tinh dịch vào trong ống 5 ml hoặc ống 14 ml.
- Bổ sung thêm 3 ml môi trường Sperm preparation medium và trộn đều.
- Ly tâm ở 300g (1500 vòng/ phút) trong vòng 10 phút.
- Loại bỏ hết dịch nổi.
- Nhẹ nhàng bổ sung 0.5 ml môi trường phủ lên trên lớp cặn.
- Ủ ở 37 độ C trong vòng 45 phút, đặt ống nghiêng để cho diện tích tiếp xúc lớn hơn.
- Nhẹ nhàng hút lớp dịch bên trên cho vào một ống sạch khác.
- Trộn đều và kiểm tra lại số lượng tinh trùng sau khi làm Swim Up
Với Swim up trực tiếp thì bắt đầu từ bước thứ tư ở trên, thay cặn bằng tinh dịch tươi, nhẹ nhàng phủ môi trường lên lớp tinh dịch và tiến hành cách bước còn lại.
Phương pháp ly tâm gradient
Việc lọc rửa tinh trùng cho iui sử dụng phương pháp ly tâm gradient tỷ trọng phân tách tinh trùng dựa vào tỷ trọng của chúng. Tinh trùng có hình dạng bình thường và bất thường sẽ có tỷ trọng khác nhau. Tinh trùng trưởng thành có hình dạng bình thường sẽ có tỷ trọng khoảng 1.10 g/ml trong khi đó, tinh trùng chưa trưởng thành và tinh trùng hình dạng bất thường có tỷ trọng là 1.06 – 1.09 g/ml. Do đó, sau ly tâm mỗi loại tế bào (tinh trùng không di động, tinh trùng dị dạng, tinh trùng hình dạng và di động tốt, tế bào bạch cầu…) sẽ nằm ở những chỗ có tỷ trọng tương đương với chúng. Trong trường hợp ly tâm để chọn lọc tinh trùng tốt, người ta thường tạo ra cột gradient tỷ trọng không liên tục của lớp 45% và 90%, sau ly tâm phần ranh giới của tinh tương với lớp 45% và phần ranh giới của lớp 45 và 90% sẽ là chỗ của tinh trùng chết, bạch cầu, tinh trùng dị dạng bị giữ lại, còn tinh trùng trưởng thành với hình thái và di động tốt sẽ nằm ở đáy của ống ly tâm. Lực ly tâm không nên để quá 300g để giảm tối thiệu việc sản sinh các gốc tự do từ bạch cầu và tinh trùng chết. Quy trình chi tiết như sau:
Quy trình ly tâm gradient tham khảo dùng trong lọc rửa tinh trùng cho IUI như sau:
- Cho 1 ml môi trường Lower vào ống 15 ml.
- Bổ sung 1 ml môi trường Uper vào đáy ống, làm nhẹ nhàng để tạo thành hai lớp dịch.
- Nhẹ nhàng cho thêm 1.5 ml tinh dịch lên trên cùng.
- Ly tâm ở 300g (1500 vòng/ phút) trong vòng 15 phút
- Nhẹ nhàng hút cặn ra khỏi ống và trộn với 2 hoặc 2.5 ml môi trường và ly tâm 300g (1500 vòng/ phút) trong vòng 10 phút.
- Lặp lại bước rửa trên một lần nữa.
- Loại bỏ dịch nổi.
- Hòa cặn với 0.4 ml môi trường Sperm preparation medium.
- Đánh giá mẫu sau khi làm gradient.
Tất cả các bước thực hiện với IUI cần được đánh dấu nhãn mác cẩn thận; kỹ thuật viên thực hiện thao tác cẩn thận, không chạm tay, đầu pipette vào bề mặt bàn hay bất cứ vị trí nào khác để tránh nhiễm khuẩn.
—Nhóm Kỹ Thuật Bimetech—
